بررسی ساختار و بلاغت نوحه‌های عاشورایی یغما جندقی (1196ـ 1276ق)

Authors

  • مجتبی دماوندی دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
Abstract:

شعر شیعی، شاخه‌ای پربار از درخت تنومند شعر آیینی و شعری است حماسه‌ور، ملتهب، درد‌انگیز و مبارز که بارزترین نمود آن را در اشعار عاشورایی مشاهده می‌کنیم. یغما جندقی، از مشهورترین شاعران دورة بازگشت ادبی به شمار می‌آید که شهرت خود را مرهون سرایش اشعار عاشورایی و ابتکار قالب نوحه است. که با تغییراتی در ساختمان قصیده، پدید آورده است. ساختار نوحه‌های وی را در چهار دسته می‌توان تقسیم‌بندی نمود. اگرچه یغما از فضلا و دانشمندان نبود و قواعد شعر را نزد استادی نیاموخته بود، نوحه‌های عاشورایی او، مشحون از فنون و صنایع مختلف است و آفرینش‌های ادبی متعددی در تصویرهای شعری‌اش دیده می‌شود؛ جالب‌تر آن‌که وی با هوشمندی بسیار، این تصاویر شاعرانه را با تکلف بیان نکرده و این نوع شعر را برای مخاطب عام نیز قابل فهم کرده است. پس از بررسی فنون ادبی نوحه‌های یغما در دو گروه بدیع (لفظی و معنوی) و بیان، به این نکته پی می‌بریم که چون معمولاً نوحه‌ها به صورت گروهی و همراه با سینه‌زنی خوانده می‌شدند، در این نوع شعر، از صنایعی همچون واج‌آرایی، اشتقاق، جناس و تکرار که بارِ موسیقایی کلام را افزایش می‌دهند، استفادة بسیاری شده است. در میان صنایع بدیع معنوی و هم‌چنین صور خیال، آرایه‌هایی مانند تضاد، تناسب، تشبیه و استعارة مصرّحه که برای تمام مردم ساده و قابل فهم هستند، بیش‌ترین کاربرد را دارند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی ساختار و بلاغت نوحه های عاشورایی یغما جندقی (۱۱۹۶ـ ۱۲۷۶ق)

شعر شیعی، شاخه ای پربار از درخت تنومند شعر آیینی و شعری است حماسه ور، ملتهب، درد انگیز و مبارز که بارزترین نمود آن را در اشعار عاشورایی مشاهده می کنیم. یغما جندقی، از مشهورترین شاعران دوره بازگشت ادبی به شمار می آید که شهرت خود را مرهون سرایش اشعار عاشورایی و ابتکار قالب نوحه است. که با تغییراتی در ساختمان قصیده، پدید آورده است. ساختار نوحه های وی را در چهار دسته می توان تقسیم بندی نمود. اگرچه ...

full text

تحلیل آوا و القا در اشعار عاشورایی صفایی جندقی

صفایی جندقی فرزند ارشد یغمای جندقی است و اشعار عاشورایی مهیج و سوزناک وی در قالب ترکیب‌بند سروده شده است. او در این شیوه گوی سبقت را از اقران ربوده و ترکیب‌بند عاشورایی او، مشحون از فنون و صنایع ادبی است.در این مقاله، از میان فنون ادبی مراثی تنها به آواها و صنایع مرتبط با آن مانند واج‌آرایی، انواع جناس و تکرار که بارِ موسیقایی کلام را افزایش می‌دهند، پرداخته شده است. تحلیل آوایی این اشعار از منظ...

full text

تأثیر نقاشی قهوه‌خانه‌ای در ساختار اعلان‌های عاشورایی

اعلان می‌تواند در بزرگداشت ایام مذهبی ازجمله در سوگواره‌های عاشورایی نقش مهمی داشته باشد. بر همین مبنا، می‌توان به ویژگی‌های خاص اعلان‌های مذهبی توجه کرد و بر اساس آن، به مسئلۀ ساختار اعلان‌های عاشورایی ازجمله طیِ سه دوره سوگواره اعلان‌های عاشورایی بین سال‌های 1384 الی 1387 پرداخت.با نگاهی به داده‌های جدول‌ها در تحقیق حاضر، روشن شد ساختار حلزونی یا دوار در اعلان‌های عاشورایی کمترین کاربرد و ساخت...

full text

شگرد‌های قصردراشعارحافظ، معیار ساختار زبان و بلاغت فارسی

تردیدی نیست در این‌که شاعران بزرگ ایرانی چون فردوسی، سعدی، حافظ، نظامی و... معمار، معیار، محک و حافظ زبان و هویت زبان و بلاغت فارسی هستند. یکی از این استونه های زبان و بلاغت فارسی، حافظ شیرازی است. شعر حافظ تاکنون از رویکردهای مختلف بررسی و تحلیل‌شده است. در این مکتوب سعی شده با بررسی ساختار زبانی حصر ایجادشده در کلام حافظ دریابیم که در زبان فارسی چه روش­هایی برای ایجاد حصر در کلام وجود دارد که...

full text

تأثیر نقاشی قهوه خانه ای در ساختار اعلان های عاشورایی

اعلان می تواند در بزرگداشت ایام مذهبی ازجمله در سوگواره های عاشورایی نقش مهمی داشته باشد. بر همین مبنا، می توان به ویژگی های خاص اعلان های مذهبی توجه کرد و بر اساس آن، به مسئلۀ ساختار اعلان های عاشورایی ازجمله طیِ سه دوره سوگواره اعلان های عاشورایی بین سال های 1384 الی 1387 پرداخت.با نگاهی به داده های جدول ها در تحقیق حاضر، روشن شد ساختار حلزونی یا دوار در اعلان های عاشورایی کمترین کاربرد و ساخت...

full text

بررسی استعاره در شعر عاشورایی معاصر

استعاره و هنر تصویرگری یکی از کارآمدترین ابزار هنری است که از دیرباز توجه شاعران و سخنوران را به خود معطوف کرده است. در شعر عاشورایی که شاعر با اعتقاد و ایمان قلبی قیام عاشورا را توصیف و تحلیل می‌کند، زبان خیال‌انگیز استعاره بیانگر شور عشق و احساس او به امام ­حسین (ع) و اهل بیت در زیباترین تصویرهاست. شاعر آیینی از طریق تصویرگری­های شاعرانه یک موضوع را به انحای مختلف بیان می­کند. تکرار یک مفهوم ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 13  issue 51

pages  119- 135

publication date 2015-10-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023